A ESMORGA

Ficha técnica da película

Director: Ignacio Vilar  Intérpretes: Miguel de Lira, Karra  Elejalde, Antonio Durán Morris  Produción: España, 2014. Duración: 111 m. Drama.  

Brillante prosista cuxa traxectoria persoal e literaria desenvolveuse entre a súa Galicia natal e Latinoamérica, Eduardo Branco Amor (1897-1979) publicaba en 1959,                   A Esmorga, a súa novela máis famosa. Os seus respectivos personaxes de Cibrán, Bocas e Milhomes,  son recuperados agora por -respectivamente- Miguel de Lira, Karra Elejalde (un vasco que aquí fala galego) e Antonio Durán Morris. Un trío que funciona á perfección nesta quinta longametraxe realizada por Ignacio Vilar.

Gravada en pleno inverno para respectar a frialdade do relato construído por Branco Amor ao redor dunha noite de festa e descontrol, o director de «A Esmorga» recoñece que unha das maiores dificultades coas que se atopou á hora de rodar foi a de lograr unha atmosfera que estivese ao nivel da esbozada polo autor na súa novela.

Para iso, Vilar valeuse da meteoroloxía galega, introducindo escenas de choiva «o peor foi a auga», comentou divertido e moitas localizacións exteriores. Tanto foi así que dous dos protagonistas, Elejalde e Durán, recoñeceron sufrir problemas de saúde por mor das rodaxes á intemperie.

O reto que afrontaba non era nada fácil: o camiño sen retorno de tres amigos (talvez só presuntos amigos), relatado por un deles, Cibrán, o máis cordo pero de carácter depresivo, durante un percorrido de 24 horas por tabernas.

Todo iso nunha Galicia rural dos anos 50, que en pleno inverno agarda a vinda do Caudillo para, loxicamente, inaugurar un encoro. Como afirmou Ignacio Vilar, os protagonistas da súa película "son incapaces de dar renda solta ás súas pulsións, aínda que o alcohol os desculpa para acceder a algún dos seus desexos". Isto permite a un deles, o alcumado Milhomes, manifestar en confianza a súa encuberta homosexualidade. A incesante inxesta de alcohol libera a lingua, destapa os instintos ocultos e acaba revelando os demos interiores, o afán de vinganza.

En paisaxes rurais case sempre abatidos, cunha choiva intermitente e onde o instinto de supervivencia provoca toda clase de falacias, sendo a muller un ser dominado que, a pesar diso, posúe a intelixencia natural para superar as contrariedades do día a día. Todo iso edificado en imaxes de enorme convicción e notable deseño.

O filme supón un achado nestes tempos de rutina visual e temática. Os mesmos actores que participaron en «A Esmorga» foron os encargados de dobrar unha versión en castelán da mesma, na que, con todo, respéctanse algúns xiros e partes en galego.